"Quo vadis" Henryk Sienkiewicz - streszczenie

Marek Winicjusz, młody patrycjusz, który niedawno wrócił z wojny z Partami do Rzymu, odwiedza swego wuja Petroniusza. Opowiada mu o Ligii, córce króla Ligów, która jest rzymską zakładniczką. Wychowała się w domu Aulusa Plaucjusza, gdzie Winicjusz spędził kilkanaście dni po wypadku, któremu uległ powracając do Rzymu. Marek zapałał do Ligii wielką namiętnością i pragnie uczynić z niej swoją kochankę. Obawia się jednak reakcji Plaucjusza, gdyż traktuje on dziewczynę jak własną córkę. Prosi więc Petroniusza o poradę i pomoc.

Winicjusz i Petroniusz udają się do domu Aulusa Plaucjusza oraz jego żony Pomponii Grecyny. Nie wiedzą, że Pomponia, Ligia i część mieszkańców to chrześcijanie. Petroniusz jest pod wrażeniem gospodarzy i ich dobrego gustu, z jakim została urządzona willa. Dziękuje Aulusowi za opiekę nad Winicjuszem. Gdy poznaje Ligię, jest nią zachwycony. Zauważa również, że Winicjusz nie jest jej obojętny. Petroniusz nie wyjaśnia Aulusowi prawdziwego powodu swego przybycia. Gdy Rzymianie ruszają w drogę powrotną, Winicjusz nie przestaje mówić o Ligii. Wuj radzi mi, aby powściągnął swe żądze i uzbroił się w cierpliwość. Zapewnie, że na pewno uda im się coś wymyślić. 

Nazajutrz Petroniusz odbywa poufną rozmowę z Neronem, dotyczącą Ligii. Trzy dni później pod domem Aulusa zjawia się centurion i kilkunastu żołnierzy. Przerażona rodzina jest przekonana, że czeka ich śmierć. Okazuje się jednak, że Ligia, jako zakładniczka, ma być przekazana Neronowi. Dziewczyna płacze, Pomponia jest przerażona, a Plaucjusz postanawia udać się do cezara, by błagać go o zwrócenie przybranej córki. Niestety, opiekunowie muszą się podporządkować rozkazowi Cezara. Udaje im się jednak wysłać z Ligią Ursusa, siłacza pochodzącego z tego samego plemienia oraz trzy zaufane niewolnice.

Plaucjusz szukając ratunku dla Ligii odwiedza Senekę, jednak nie uzyskuje od niego żadnej pomocy. Zdesperowany udaje się do domu Winicjusza, będąc przekonanym, że młody patrycjusz miał swój udział w całej sytuacji. Na miejscu okazuje się jednak, że Rzymianin nic nie wie. Słysząc o zabraniu Ligii, wzburzony wybiega z domu. Gdy dociera do willi Petroniusza, rzuca się na wuja. Podejrzewa bowiem, że zabrał on Ligię dla siebie. Mężczyzna obezwładnia Winicjusza i tłumaczy mu, że dla zachowania pozorów Ligia musi spędzić kilka dni na Palatynie, a później zostanie odesłana do Marka. 

Tymczasem Ligią na Palatynie opiekuje się Akte, wyzwolenica Nerona. Kobieta przygotowuje dziewczynę do uczty, opowiadając jej jednocześnie o pałacowym życiu i ludziach otaczających cezara. W czasie uczty Ligii zostaje przydzielone miejsce obok Winicjusza, co bardzo ją cieszy. W tym samym czasie Neron natrętnie obserwuje piękną dziewczynę, jednak Petroniuszowi udaje się odwrócić jego uwagę. Natomiast Winicjusz, zachęcony atmosferą rozpusty panującą na uczcie, po wypiciu wina natrętnie całuje Ligię, nie zwracając uwagi na jej przerażenie. Z pomocą przybywa jej Ursus - gdy dziewczyna mdleje, wynosi ją z sali i odprowadza do komnat Akte.

Ligia obawia się, że niebawem Winicjusz przyśle po nią lektykę i zabierze ją do swego domu, by uczynić z niej swoją kochankę. Wiara nie pozwala dziewczynie na takie życie. Dlatego razem z Ursusem opracowują plan ucieczki. Wiedzą, że nie mogą wrócić do domu Aulusa, gdyż w ten sposób wydadzą na rodzinę wyrok śmierci. Postanawiają zwrócić się do chrześcijan.

Gdy Ursus wyrusza, by zorganizować pomoc w ucieczce, Ligia wraz z Akte spacerują po ogrodach. Spotykają Poppeę, żonę cezara, w otoczeniu niewolnic i z kilkumiesięczną córeczką. Dziewczyna prosi ją o litość i pozwolenie na powrót do domu. Jednak Poppea, zazdrosna o urodę i młodość Ligii, odmawia.

Winicjusz oczekuje przybycia Ligii w towarzystwie Petroniusza i Chryzotemis. Jednak w drodze z Palatynu do willi Marka dziewczyna zostaje porwana przez Ursusa. Niewolnik, który zawiadamia patrycjusza o porwaniu, ginie z rąk Marka, który wpada w straszliwy gniew. Mężczyzna zbiera grupę niewolników i rusza na poszukiwania Ligii. Udaje się do Akte, jednak wraca o świcie bez żadnych wieści o porwanej. Jego udrękę potęgują słowa Akte, że dziewczyna go kocha. Winicjusz z jednej strony czuje ulgę, że to nie Neron stoi za porwaniem, ale z drugiej strony martwi się chorobą córki cezara - może to bowiem oznaczać, że Poppea oskarży Ligię o czary. Wiadomo, że również Aulus nie ma nic wspólnego z porwaniem, gdyż od samego rana jego ludzie dyskretnie szukają dziewczyny. Winicjusz gubi się w domysłach, nie ma jednak pojęcia o istnieniu chrześcijan.

Petroniusz pragnie pocieszyć siostrzeńca i ofiarowuje mu swoją piękną niewolnicę, Eunice. Winicjusz jednak nie chce przyjąć daru wuja i niemal wybiega z jego domu. Eunice natomiast pada do stóp Petroniusza i błaga go, by jej nie odsyłał. Za nieposłuszeństwo zostaje skazana na chłostę, ale ostatecznie zostaje w willi swego pana. Z wdzięczności obiecuje mu sprowadzić człowieka, który będzie mógł odnaleźć Ligię. 

Człowiekiem tym okazuje się Chilon Chilonides, będący filozofem, oszustem i rzezimieszkiem. Za odpowiednie pieniądze zgadza się odnaleźć Ligię. W trakcie rozmowy z Winicjuszem dowiaduje się, że dziewczyna narysowała na piasku rybę. 

Tymczasem z dworu Nerona napływają złe wieści. Zmarła mała córeczka Nerona. Poppea oskarża Ligię o czary. Zarzuty te kieruje również w stronę Petroniusza, który sprowadził dziewczynę do pałacu. Petroniuszowi udaje się przekonać cezara, że czary nie szkodą bogom, a jego córka z pewnością była boginią. Jednak w najmniejszym stopniu nie zmniejsza to nienawiści, jaką Poppea czuje do Ligii. Neron, idąc za radą patrycjusza, postanawia wyjechać z Rzymu, aby odpocząć i ukoić ból po śmierci dziecka. Do domu Marka Winicjusza przychodzi Chilon, który przynosi wiadomość o Ligii. Okazuje się, że to chrześcijanie pomogli jej w ucieczce, ponieważ jest jedną z nich.

Petroniusz wyjeżdża wraz z dworem Nerona do Ancjum. Wymienia listy z Winicjuszem, opowiadając mu o wydarzeniach dziejących się na dworze cezara. Marek natomiast pisze o postępach w poszukiwaniach Ligii i planach, by odnaleźć miejsce, w którym chrześcijanie zbierają się na wspólną modlitwę.

Szukając wśród chrześcijan Ligii, Chilon spotyka lekarza Glaukusa, którego pozostawił kiedyś na pewną śmierć. Mężczyzna, obawiając się zemsty, postanawia wynająć mordercę, który zabije Glaukusa. Bierze od Winicjusza 1000 sestercji, planując zabójstwo. Donosi również Markowi, że do Rzymu ma przybyć Piotr, uczeń Chrystusa. A wśród chrześcijan, którzy się z nim spotkają, z pewnością będzie Ligia.

Chilon, szukając człowieka, który zgodziłby się zabić Glaukusa, trafia na Ursusa. Próbuje przekonać olbrzyma, że lekarz jest zdrajcą i zabijając go, uratuje pozostałych chrześcijan. Zapewnia również, że bierze ten grzech na swoje sumienie. 

Petroniusz wciąż pisze listy do Winicjusza, donosząc o wydarzeniach z dworu Nerona. Jednocześnie stara się ostudzić miłosny zapał młodego patrycjusza. 

Marek otrzymuje wieści od Chilona. W nocy w Ostrianum ma przemawiać Piotr Apostoł, a Ligia ma uczestniczyć w spotkaniu. Winicjusz od razu zaczyna planować porwanie ukochanej. Wynajmuje gladiatora Krotona, by pokonał chroniącego dziewczynę Ursusa.

Nocą tłumy chrześcijan zmierzają na spotkanie z Apostołem. Wśród nich są również Winicjusz, Chilon i Kroton. Piotr przemawia do zgromadzonych, opowiadając o zasadach, jakich powinni przestrzegać. Podkreśla, jak ważne są skromność, ubóstwo, uczciwość i szacunek. Nagrodą za przestrzeganie tych zasad jest życie wieczne w Królestwie Bożym. Apostoł mówi też o przykazaniu miłości, że miłość bliźniego jest najwyższym dowodem wiary w Boga, nieważne czy jest to poganin czy wróg. Opowiada również o ostatnich dniach Chrystusa. Winicjusz słucha Piotra ze zdumieniem. Jego nauki wydają mu się absurdalne i są zaprzeczeniem wszystkiego, co dotychczas znał. Jednocześnie czuje, że coś go przyciąga i otwiera przed nim nowe możliwości. Marek cały czas rozgląda się za Ligią, aż wreszcie dostrzega ją w tłumie. Zaczyna rozumieć, że z powodu swojej wiary dziewczyna nigdy nie zgodzi się, by zostać jego nałożnicą. Mimo wszystko postanawia ją porwać.

Po spotkaniu z Piotrem, Winicjusz wraz z Chilonem i Krotonem śledzą Ligię i Ursusa. Dowiadują się w ten sposób, gdzie mieszka dziewczyna. Marek i Kroton wchodzą do domu, by ją porwać, natomiast Chilon kryje się za rogiem i obserwuje rozwój wydarzeń.

Wszystko dzieje się bardzo szybko. Kroton rzuca się na Ursusa, a Winicjusz porywa Ligię i wybiega trzymając ją w ramionach. Jednak na zewnątrz drogę zastępuje mu Ursus, który już skręcił kark gladiatorowi. Kiedy atakuje Marka, Ligia krzyczy, żeby go nie zabijał. Patrycjusz traci przytomność. Schowany Chilon widzi, jak olbrzym chwyta ciało Krotona i niesie je w kierunku rzeki. Mężczyzna postanawia ratować własną skórę i ucieka. Wieczorem, we własnym domu, budzi go Ursus, który przynosi rozkaz od Winicjusza. Chilon udaje się na Zatybrze, do domu Miriam.

Winicjuszem, który ze starcia z Ursusem wyszedł jedynie ze złamaną ręką, opiekuje się Glaukus. Opiekunowie Ligii obawiają się o jej bezpieczeństwo, ponieważ młody patrycjusz nie może tak po prostu zniknąć i na pewno wkrótce zaczną się jego poszukiwania. Marek uspokaja ich i zapewnia, że załagodzi sytuację. Nie chce opuszczać ukochanej.

Winicjusz rozkazuje Chilonowi, aby zaniósł do jego willi wiadomość, w której informuje o rzekomym wyjeździe do Benewentu. Zapewnia w ten sposób spokój nie tylko sobie, ale również opiekującym się nim chrześcijanom. Glaukus i Ursus rozpoznają Chilona, ale zamiast się zemścić, wybaczają mu i pozwalają mu odejść. Marek jest bardzo zaskoczony ich zachowaniem. Zaczyna rozumieć nauki Chrystusa, ale nie myśli o przyjęciu chrześcijaństwa. Zmienia natomiast swój stosunek do Ligii, a jego pożądanie powoli przeradza się w miłość.

Nocą młody mężczyzna dostaje wysokiej gorączki i zaczyna majaczyć. Ligia nie opuszcza go na krok. Gdy Marek zaczyna dochodzić do zdrowia, zajmuje się nim Ursus. Opowiada mu o plemieniu Ligów i królewskim pochodzeniu Ligii. Zwierza mu się również, że pragnie krzewić wiarę chrześcijańską. Do Ligii zaczyna docierać, że kocha Winicjusza. Budzi to jej nie pokój, ponieważ nie wie, czy takie uczucie nie jest grzechem. Patrycjusz, który wobec dziewczyny jest łagodny i pełen pokory, innych traktuje wyniośle.

Ligia wyznaje kapłanowi Kryspusowi, że kocha Winicjusza. Ten gromi ją za grzeszne uczucie. Jednak Piotr, który słyszy całą sytuację, pociesza dziewczynę mówiąc, że nie ma w tej miłości żadnej jej winy.

Winicjusz wraca do swojej willi. Pobyt wśród chrześcijan odmienił mężczyznę i zaczyna po ludzku traktować swoich niewolników. Jednocześnie zaczynają go dręczyć pytania, ile tak naprawdę jest warte życie pełne uciech. Ligia znów znika, uciekając przed miłością, która może doprowadzić ją do grzechu.

Neron wraz z dworem powraca do Rzymu. Petroniusz przysyła po Marka swoją lektykę i młodzieniec odwiedza wuja. W życiu uczuciowym patrycjusza zaszły zmiany: odprawił Chryzostemis, a jego nową kochanką została Eunice. Winicjusz opowiada Petroniuszowi o poszukiwaniach Ligii, pobycie wśród chrześcijan i zmianach, jakie po tym wszystkim w nim zaszły. Jednak wuj nie rozumie młodzieńca, a myśl, że mógłby zostać chrześcijaninem jest dla niego niedorzeczna.

Winicjusz nie może znaleźć sobie miejsca, ciągle myśli o Ligii. Na dworze Nerona wszyscy, łącznie z Petroniuszem, nudzą się. W końcu planują ucztę na stawie Agryppy, którą ma wyprawić Tygellin.

Uczta okazuje się wspaniała. Biesiadnicy pływają po stawie na tratwach, a gdy wysiadają na brzeg, zaczyna się wielka orgia. Poppea próbuje uwieść Marka, jednak on odrzuca jej zaloty. Z niezręcznej sytuacji ratuje go Petroniusz. Winicjusz czuje obrzydzenie do świata, w którym żyje. To dla niego przełomowy moment, choć nie jest jeszcze chrześcijaninem. Nie chce jednak być częścią zepsutego Rzymu. Zdaje sobie sprawę, że jego jedynym pragnieniem jest Ligia i świat pełen wartości, które dziewczyna wniosła w jego życie.

Petroniusz zdaje sobie sprawę, że nad Winicjuszem zawisło wielkie niebezpieczeństwo. Poppea za wszelką cenę będzie dążyła do spełnienia swojego kaprysu i romansu z Markiem. Jeżeli mężczyzna jej ulegnie, z pewnością zginie. Ale jeśli odmówi, również straci życie. Petroniusz obmyśla plan, my wysłać Winicjusza w podróż, ale zanim wciela go w życie, nadchodzi zaproszenie od Nerona. Cezar wraz z całym dworem wyrusza do Ancjum, a Marek nie ma wyboru i musi przyjąć zaproszenie. W tym czasie Chilon przynosi informację o miejscu pobytu Ligii i sugeruje, że ponownie powinni ją porwać. Zdenerwowany Winicjusz każe go wychłostać. Później razem zmierzają pod dom dziewczyny.

Marek wchodzi do wskazanego przez Chilona domu i zastaje w nim Piotra, Glaukusa oraz Pawła z Tarsu. W ich obecności prosi Ligię o rękę. Wzruszona dziewczyna wyznaje, że kocha Winicjusza. Młodych błogosławi Piotr. Zakochani spacerują po ogrodzie, ciesząc się swoim towarzystwem. Marek podejmuje ważną decyzję - postanawia przyjąć chrzest.

Wracając od Ligii, Winicjusz spotyka swego wuja. Petroniusz informuje go o planowanym wyjeździe do Ancjum. Obaj udają się do domu Marka, gdzie młodzieniec informuje wuja o oświadczynach i decyzji dotyczącej ochrzczenia się. W przypływie euforii daruje swoim niewolnikom wolność i obdarza ich pieniędzmi. W nocy postanawia napisać do ukochanej miłosny list.

Neron wraz z całym dworem wyrusza w podróż do Ancjum. Marek powierza opiekę na Ligią Ursusowi. Przy drodze, którą podróżuje cezar, gromadzi się tłum Rzymian. Wśród nich jest Piotr, którego wzrok przez krótką chwilę spotyka się ze wzrokiem Nerona. Dzień kończy się krwawym zachodem słońca, zwiastującym nadchodzące nieszczęście.

Winicjusz pisze list do Ligii. Poppea wciąż próbuje go uwieść, ale Marek zakochany w Ligii, nie zwraca uwagi na jej wysiłki. 

Marek informuje ukochaną, że w Ancjum, w gronie cezara, toczyła się dyskusja o pożarze Rzymu, który mógłby stać się natchnieniem dla Nerona.

Winicjusz przyjeżdża do Rzymu, by choć przez chwilę spędzić czas z Ligią. Ich spokój przerywają ryki zwierząt, dochodzące z wiwarium. Oboje uznają, że w tych dźwiękach jest coś złowrogiego.

Tymczasem w Ancjum cezar tworzy poemat o pożarze Troi. Petroniusz krytykuje utwór, twierdząc, że brak w nim życia i nie jest wiarygodny, ale robi to pod pozorem pochwał. Neron tłumaczy tę niedoskonałość faktem, że nigdy nie widział płonącego miasta.

Pewnego wieczoru, gdy Neron recytuje swe wiersze, Petroniuszowi udaje się uzyskać pozwolenie na wyjazd Winicjusza z Ancjum i poślubienie Ligii. Poppea, słysząc to, wpada we wściekłość. Nagle wbiega posłaniec, który przynosi wieści o pożarze Rzymu. Marek wybiega z pałacu. Młodzieniec pędzi na ratunek ukochanej, zmieniając po drodze konie. Dowiaduje się, że ten pożar jest dziwny, ponieważ nie pozwolono go gasić.

W mieście panuje chaos, dochodzi do grabieży i gwałtów. Marek o mały włos nie ginie, ale ratują go robotnicy burzący kamienice, by ogień się nie rozprzestrzeniał. Niespodziewanie odnajduje go Chilon i przekazuje, że Ligia i jej opiekunowie żyją.

Miasto wciąż płonie. Ludzie uciekają, szerzy się przemoc. Słychać modlitwy i plotki, między innymi tę, że to cezar rozkazał wzniecić pożar. Marek dochodzi do siebie w domu tkacza Makrynusa. Gdy czuje się lepiej, wraz z Chilonem wyrusza na poszukiwania ukochanej. Postanawia, że wywiezie zarówno ją, jak i wszystkie bliskie jej osoby, jak najdalej od Rzymu. Rozważa podróż do swoich posiadłości na Sycylii. W trakcie przeszukiwania miasta Chilon proponuje żeby zajrzeli do katakumb, w których gromadzili się chrześcijanie. Odnajdują tam Piotra, który nakazuje im iść za sobą.

Neron wraz ze swoim dworem dociera do murów płonącego Rzymu. Zamierza recytować swoje wiersze i wzruszyć tym mieszkańców, oni jednak wpadają we wściekłość. Całą sytuację ratuje Petroniusz, który w imieniu cezara obiecuje odbudowę miasta, darmowe wino, oliwę i zboże, otwarcie dla ludzi spacerowych ogrodów oraz organizację widowiskowych igrzysk. Tłum zaczyna domagać się "chleba i igrzysk". Piotr, Winicjusz i Chilon docierają do chaty ubogiego kopacza. To właśnie w niej znaleźli schronienie Ursus, Ligia, chory Linus i Piotr. Po powitaniu z ukochaną Marek proponuje wszystkim wyjazd z miasta.

Piotr odmawia, mówiąc że w trudnej chwili pasterz nie zostawia swojej trzody. Pod wpływem tej decyzji wszyscy, łącznie z Winicjuszem, postanawiają pozostać w Rzymie. Marek przyjmuje chrzest z rąk Piotra.

W tym samym czasie rozpoczyna się rozdawanie darów dla mieszkańców, aby uciszyć nastroje. Jednak plotki, że to cezar jest odpowiedzialny za pożar, nasilają się z każdą chwilą. Sytuacja zaczyna być niebezpieczna i staje się oczywiste, że należy znaleźć kozła ofiarnego. 

Do Poppei przybywają tajemniczy wysłannicy. Wysłuchuje ich Tygellinus, który wraca do Nerona z pomysłem. Należy przekonać Rzymian, że wszystkiemu winni są chrześcijanie. Nie uczestniczą w życiu miasta, nie oddają należnej czci cezarowi, mordują dzieci i zatruwają studnie, a  podpalenie miasta jest ich następną zbrodnią. Oskarżenie chrześcijan jest równoznaczne z wyrokiem śmierci. Poppea, której nie udało się uwieść Winicjusza, pała zemstą. Nakłania męża, aby aresztowano również bogatych Rzymian, którzy zwrócili się w stronę Chrystusa. Neron nie daje się przekonać. Mówi, że ich kolej nadejdzie później.

Po naradzie cezar udaje się na spotkanie z kapłanami żydowskimi z Zatybrza, którzy nazywają chrześcijan wrogami Rzymu. Jest z nimi Chilon. Mężczyzna mści się za chłostę, którą kiedyś otrzymał z rozkazu Winicjusza. Wyjawia, że chrześcijanami są Marek, Ligia i Pomponia Grecyna. Twierdzi rówież, że nauka chrześcijańska nakazuje nienawidzić innych ludzi. Neron postanawia, że patrycjusze nie zostaną aresztowani. 

Petroniusz dociera do swojej willi, która szczęśliwie ocalała z pożaru miasta. Ostrzega Winicjusza o niebezpieczeństwie grożącym Ligii i pozostałym chrześcijanom. Niestety jest już za późno. Ligia została aresztowana. Na ulicach miasta rozpoczyna się polowanie na chrześcijan, które trwa do rana. Więzienia zapełniają się, a po rzymie niosą się okrzyki: "Chrześcijanie dla lwów!".

Petroniusz i Winicjusz starają się dotrzeć do Nerona i Poppei za pośrednictwem wpływowych dworzan, ale ich wysiłki idą na marne. Marek nie widzi nadziei na uwolnienie ukochanej. W końcu postanawia, że uczyni jej śmierć lekką i umrze wraz z nią. Znajduje Piotra, który modli się z wątpiącymi chrześcijanami. Wie, że nie może zabrać ich cierpienia, ale potrafi dać im siłę. Winicjusz błaga go, by modlił się o ocalenie Ligii. Apostoł mówi, żeby Marek modlił się i wierzył.

Po spotkaniu z Piotrem Winicjusz postanawia odwiedzić Ligię w więzieniu. Strażnicy nie wpuszczają go, gdyż wśród więźniów panuje gorączka i istnieje obawa, że zaraza rozniesie się po mieście. Marek wraca do domu, gdzie pisze do Ligii list. Później czeka pod więzieniem na odpowiedź. Widzi Chilona niesionego w lektyce i chce się przed nim ukorzyć, by uratować ukochaną. Ale Chilon, który za swoje donosy został sowicie nagrodzony, gardzi Winicjuszem.

Marek dostaje od Ligii ostatni list. Zobaczą się dopiero wtedy, gdy dziewczyna pojawi się na arenie. Petroniusz wykorzystuje chwilę słabości Poppei. Kobieta jest przejęta stanem zdrowia swojego syna Rufiusa, który został zraniony przez Nerona. Petroniusz straszy Augustę mściwością Chrystusa, a ona zgadza się porozmawiać z wielką westalką, która może przyczynić się do uwolnienia Ligii. Po wyjściu Poppei w komnacie pojawiają się dwaj wyzwoleńcy Nerona, którzy mordują Rufiusa i jego nianię. 

Zaczynają się wielkie igrzyska. Winicjusz przekupuje strażników i przeszukuje podziemia, próbując odnaleźć Ligię. Niestety dziewczyny nie ma wśród skazańców. Marek zasiada w amfiteatrze wraz z Petroniuszem. Na arenie rozgrywa się krwawe przedstawienie. Chrześcijanie są torturowani, krzyżowani, ucina się im głowy, pali żywcem, a także rzuca na pożarcie wygłodniałym zwierzętom. Obecnemu wśród widowni Chilonowi robi się słabo i staje się pośmiewiskiem. Pierwszy dzień kończy się występem cezara, recytującego swoje wiersze.

Winicjusz otrzymuje od Nazariusza wieści o Ligii. Jest bardzo ciężko chora. Czuwają przy niej Ursus i Glaukus. Więźniowie masowo umierają, więc Nazariusz zatrudnił się do wynoszenia zwłok, dzięki czemu ma swobodny wstęp do więzienia. Wraz z Markiem postanawiają, że wyniosą żywą Ligię w trumnie. Niestety, zanim wcielają plan w życie, dziewczyna i Ursus zostają przeniesieni do innego więzenia - Eskwilińskiego - skąd nie ma możliwości wydostania się.

Igrzyska wciąż trwają. Chrześcijanie są mordowani ku uciesze tłumu. Jednym z ukrzyżowanych jest Kryspus, który przeklina Nerona. Chilon robi wszystko, by uniknąć dalszego oglądania igrzysk. Nie może patrzeć na ogrom przelewanej krwi. Jednak wszystkie jego uniki natychmiast stają się przedmiotem drwin. Wieczorem w ogrodach mają zapłonąć pochodnie. Przywiązani do słupów chrześcijanie, ubrani w koszule nasączone żywicą, zostaną podpaleni.

Winicjusz, aby spotkać się z Ligią, zostaje grabarzem. Próbuje zaplanować uwolnienie ukochanej, ale jest ona tak chora, że nie potrafi ustać o własnych siłach. Zrozpaczony mężczyzna pokłada całą nadzieję w Chrystusie. Ligia na chwilę odzyskuje przytomność. Prosi Marka, by nie tracił wiary, bo po śmierci spotkają się gdzieś w innym, lepszym świecie.

Z więzienia są wyprowadzani chrześcijanie, którzy mają spłonąć w ogrodach. Marek nie zostaje wpuszczony do środka, aby nikt go nie rozpoznał. Stojąc pod murem, obserwuje wyprowadzanych ludzi. Oddycha z ulgą, ponieważ nie ma wśród nich Ligii.

W ogrodach odybwa się wielka uczta oświetlona ludzkimi pochodniami. Chilon dostrzega płonącego Glaukusa i błaga go o wybaczenie. Gdy je otrzymuje, zaczyna krzyczeć, że chrześcijanie są niewinni, a podpalaczem jest Neron. Wychodzi z ogrodów i spotyka Pawła z Tarsu, od którego przyjmuje chrzest. Gdy dociera pod dom, zostaje aresztowany. Mimo tortur, mężczyzna nie cofa swoich słów.

Nazajutrz na arenie kona ukrzyżowany Chilon. Odgrywa główną rolę w dramacie Aureolus. Na końcu ma go pożreć niedźwiedź. Jednak zwierzę w ogóle nie jest nim zainteresowane. Chilon umiera spokojny. W amfiteatrze rozlega się okrzyk: "Chwała męczennikom!".

Rzym zaczyna huczeć od plotek, że chrześcijanie są niewinni, a za pożarem stoi cezar. Winicjusz stracił całą nadzieję. Marzy o śmierci i spotkaniu z ukochaną.

Do Petroniusza przybywa sentor Scewinus. Próbuje go wciągnąć w spisek Pizona. Pertroniusz jednak doskonale wie, że jego dni są policzone i jest bardzo ostrożny. Próbuje jeszcze uwolnić Ligię, mówiąc Neronowi, że dziewczyna jest zakładniczką i nie można jej więzić. Ponadto obiecał ją Winicjuszowi i łamie dane słowo. Cezar jest jednak niewzruszony.

Wieczorem w amfiteatrze zaczyna się przedstawienie. Drzwi na arenę otwierają się, ukazując Ursusa. Po chwili na arenę wbiega rozszalały tur, który do rogów ma przywiązaną Ligię. Ursus rusza na zwierzę, łapie je za rogi i zaczynają się siłować. W końcu olbrzym skręca turowi kark. Widownia szaleje. Winicjusz wskakuje na scenę i bierze ukochaną na ręce. Tłum domaga się od cezara uwolnienia Ursusa i Ligii. Tchórzliwy Neron nie ma innego wyjścia. Cała trójka od tej chwili znajduje się pod opieką ludu rzymskiego.

Ligia trafia do domu Petroniusza, gdzie bada ją lekarz. Stwierdza, że jej życiu nic nie zagraża. Przez całą noc Winicjusz czuwa przy jej łóżku, żarliwie się modląc. W willi Petroniusza gromadzą się chrześcijanie. Jest z nimi Piotr. Prześladowania nie ustają, żołnierze szukają Apostoła, by go aresztować, dlatego decyduje się na wyjazd z Rzymu. Ligia powoli odzyskuje siły.

O świcie Nazariusz i Piotr opuszczają Rzym. Na drodze Apostoł dostrzega świetlistą postać. Ukazuje mu się Chrystus. Piotr pyta: Quo vadis, Domine? (Dokąd idziesz, Panie?), na co Chrystus odpowiada: Gdy ty opuszczasz lud mój, do Rzymu idę, by mnie ukrzyżowano po raz wtóry. Apostoł, słysząc te słowa, zawraca.

Piotr zostaje aresztowany. Umiera na krzyżu. Tuż przed śmiercią błogosławi miastu i światu (urbi et orbi). Męczeńską śmiercią umiera również drugi apostoł, Paweł z Tarsu. Odchodzą spokojni, są pewni, że chrześcijaństwo w końcu zwycięży.

Spisek Pizona zostaje wykryty. Dochodzi do morderstw senatorów, przez przypadek ginie też Poppea. Tymczasem na Palatynie nieustannie trwają uczty, Neron gra i śpiewa.

Winicjusz pisze z Sycylii list do Petroniusza. Opowiada w nim o spokojnym życiu małżeńskim z Ligią. Na Petroniusza pada oskarżenie dotyczące przyjaźni z senatorem Scewinem, który był odpowiedzialny za spisek Pizona. Odpisuje na list siostrzeńca i żegna się z nim, wiedząc, że koniec jest blisko.

W domu Petroniusza odbywa się ostatnia uczta. Mężczyzna odczytuje przyjaciołom list, który skierował do cezara. Nazywa go biednym poetą z przedmieścia. Później wręcza gościom podarunki i delektuje się ucztą. Aż wreszcie wzywa lekarza, żeby podciął mu żyły. W ostatnich chwilach towarzyszy mu wierna Eunice.

EPILOG

Cezar wraca do Rzymu. Legie galijskie pod wodzą Windeksa wszczynają bunt. Dołączają do niech wojska stacjonujące w Hiszpanii. Neron nie przejmuje się, wciąż wydaje uczty, bawi się i śpiewa. Cezarem zostaje okrzyknięty Galba. Wyzwoleńcy zmuszają Nerona do ucieczki, próbując go ratować, jednak jest za późno. Przy pomocy sług Neron popełnia samobójstwo. Umiera, będąc przekonanym, że świat traci wybitnego artystę. Akte pali jego ciało na stosie pogrzebowym.

CZĘŚĆ 1:

 

 

CZĘŚĆ 2: